Ogólny opis programu badań przesiewowe słuchu u dzieci w wieku 7 lat z terenów wiejskich i małych miast Polski zachodniej
Badania epidemiologiczne i przesiewowe słuchu prowadzone od wielu lat w Polsce pokazują, że średnio, co trzecia osoba ma problemy ze słuchem,
a co szóste dziecko w wieku szkolnym. Skala problemu zaburzeń słuchu rośnie z wiekiem -
na tysiąc nowonarodzonych dzieci od 1 do 2 dzieci ma poważne wrodzone zaburzenia słuchu,
natomiast w okresie szkolnym częstość problemów związanych ze słuchem rośnie 50-krotnie.
Ponieważ wiadomo, że wczesne wykrycie wady słuchu i zastosowanie odpowiedniej terapii pozwala uzyskać zadawalające efekty w 92 %
przypadków oraz blisko czterokrotnie obniżyć koszty leczenia w porównaniu z kosztami opóźnionej terapii, dlatego istnieje uzasadniona potrzeba
prowadzenia badań przesiewowych, jako pierwszego ogniwa programów wczesnej interwencji słuchowej.
W okresie od marca do czerwca 2010 r. Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu wraz z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
i Stowarzyszeniem Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących "Człowiek-człowiekowi" realizował "Program badań przesiewowych
słuchu u dzieci szkół podstawowych zamieszkałych na terenie wiejskim w województwach Polski zachodniej".
Zasadniczym celem Programu było:
- zwiększenie wrażliwości środowiska rodziców oraz środowiska szkolnego na problemy związane ze słyszeniem dzieci
- wczesne wykrycie zaburzeń słuchu, które mogą mieć wpływ na rozwój dziecka
i jego wyniki nauczania
Program realizowano w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich (do 5 000 mieszkańców) w województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, łódzkim, opolskim, pomorskim, śląskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim.
W roku 2010 badaniami objęto 95 411 dzieci, natomiast w obu programach realizowanych w roku 2008 i 2010 badaniami objęto w sumie grupę 188 287 dzieci.
Informacje dotyczące Programu.
Liczba dzieci i szkół objętych Programem w poszczególnych województwach
Województwo |
Liczba dzieci |
Liczba szkół |
dolnośląskie |
10798 |
443 |
kujawsko-pomorskie |
10258 |
434 |
lubuskie |
5232 |
214 |
łódzkie |
9474 |
498 |
opolskie |
5742 |
304 |
pomorskie |
10452 |
420 |
śląskie |
10088 |
463 |
wielkopolskie |
24515 |
941 |
zachodniopomorskie |
8852 |
324 |
W całym Programie |
95 411 |
4 041 |
Porównanie ogólnych cech programów realizowanych w roku 2008 i 2010
|
2008 |
2010 |
populacja dzieci w wieku 7 lat objęta badaniami |
80 592 |
73 621 |
populacja dzieci w wieku 8-12 lat objęta badaniami |
12 284 |
21 790 |
liczba szkół, w których przeprowadzono badania |
5045 |
4041 |
odsetek szkół objętych badaniami szkół |
88,4% |
88,8% |
odsetek szkół, w których liczba dzieci objętych badaniami nie przekraczała 20 |
70,7% |
67,1% |
odsetek rodziców, którzy wyrazili zgodę na badania w odniesieniu do zakładanej liczby badań |
84,1% |
89,2% |
Wyniki programów realizowanych w roku 2008 i 2010
|
2008 |
2010 |
odsetek dzieci w wieku 7 lat z zaburzeniami słuchu typu przewodzeniowego lub odbiorczego |
13,7% |
13,9% |
odsetek dzieci w wieku 7-12 lat z zaburzeniami słuchu typu przewodzeniowego lub odbiorczego |
14,0% |
14,4% |
odsetek zaburzeń słuchu typu pohałasowego wśród dzieci z zaburzeniami słuchu |
8,7% |
9,1% |
odsetek rodziców dzieci z zaburzeniami słuchu, którzy nie zwrócili uwagi na problem zaburzeń słuchu u swoich dzieci |
59,5% |
58,8% |
odsetek dzieci, które w badaniu ankietowym wskazały na okresową lub stałą obecność szumów usznych |
33% |
28% |
odsetek dzieci z zaburzeniami słuchu, które wskazały na okresową lub stałą obecność szumów usznych |
17,1% |
13,2% |
odsetek dzieci z zaburzeniami słuchu, które proszą |
66,3% |
65,8% |
odsetek dzieci z zaburzeniami słuchu, które wykazują opóźniony rozwój mowy |
12,0% |
16,9% |
Podsumowując, można stwierdzić, że wyniki programu z roku 2010 potwierdziły wysoki odsetek dzieci z zaburzeniami słuchu, który stwierdzano we wcześniejszych badaniach. Pozytywne reakcje ze strony rodziców na wykonanie badań przesiewowych oraz wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród nauczycieli po zakończeniu programu (99% ankietowanych widzi potrzebę kontynuowania badań przesiewowych słuchu w następnych latach), potwierdzają konieczność wdrożenia na stałe programów badań przesiewowych słuchu
w środowisku szkolnym.
Problemy ze słuchem u dzieci młodszych związane są głównie z nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych, natomiast u dzieci starszych są to już z reguły uszkodzenia trwałe, które nie ustępują same i wymagają wielospecjalistycznego leczenia. To powoduje, że koszty takiej terapii są nieporównywalnie wyższe, a skutki społeczne trudne do oszacowania.
Rozwój cywilizacyjny niesie dla młodego pokolenia różnego rodzaju zagrożenia, czego wymownym wyrazem są szumy uszne zgłaszane przez prawie 30% dzieci. Uzyskane wyniki potwierdzają znacząca skalę tego zjawiska i wskazują, że jest to ważny problem medyczny współczesnego, młodego pokolenia.